Dana 6. aprila 1992. srpske snage zauzimaju grad Foču, sljedeći gradovi pod kontrolom takozvane VRS su bili Bijeljina, Zvornik, Bratunac, Višegrad, Rudo u kojima otpor slabo naoružanih pripadnika PL (Patriotske lige) BIH nije mogao zaustaviti prodor srpskih snaga i JNA.
U Posavini gradove Brčko, Bosanski Brod, Orašje, Odžak, Derventa, Bosanski Šamac, Modriča početkom rata su pod kontrolom imale Armija RBIH, HVO, HOS i ZNG. Kako je ova teritorija fizički u geografskom pogledu odvajala zapadni dio RS-a i teritorij RSK (Republika Srpska Krajina) u Hrvatskoj od istočnog dijela RS-a i Srbije i Crne Gore, snage takozvane VRS su morale osvojiti ovu teritoriju kako bi zauzele koridor koji je bio komunikacija prema Banjoj Luci i teritoriji pobunjenih Srba u Hrvatskoj. Zbog strateške važnosti takozvana VRS pokreće operaciju Koridor u kojoj zauzimaju Bosanski Šamac (17. april 1992.) i Brčko (7. maj 1992.). U junu su zauzeli Derventu (7. juna 1992.), Modriču (10. juna 1992.) i Odžak (13. juna 1992.), a konačni slom odbrane uslijedio je 6. oktobra 1992. godine srpskom okupacijom Bosanskog Broda. Razlog ovog katastrofalnog gubitka su bile političke odluke iz Zagreba.
Dana 21. aprila 1992. godine počinju sukobi u Bosanskoj Krajini kada su srpske snage zauzele pola grada Bosanska Krupa, njihovo dalje napredovanje je zaustavljeno i formiran je bihaćki okrug, unutar kojeg je formirana Unsko-sanska operativna grupa iz koje će kasnije izrasti Peti korpus Armije RBiH.
U ofanzivi JNA i VRS od 24. do 28. aprila 1992. godine snage Armije RBIH, HVO-a i HOS-a su potisnuli napadače istočno od Mostara. U ratnim operacijama u ljeto i jesen 1992. godine, uspostavlja se ratna linija koja se do kraja 1994. godine neće bitnije mijenjati.
1993.
Godina 1993. obilježena je bošnjačko-hrvatskim sukobom između snaga Armije RBIH i HVO-a. Hrvatske snage su svoj fokus ratovanja sa srpskih snaga prebacile na teritoriju pod kontrolom Armije RBIH za što se vjeruje da je dio dogovora između Tuđmana i Miloševića u Karađorđevu čiji je cilj bio podjela Bosne i Hercegovine između srpske i hrvatske strane. Kako bi se postigao ovaj cilj hrvatskoj strani je bila neophodna pobjeda nad Armijom RBIH sa čime bi se bosanska strana dovela u neizbježnu situaciju da pristane na podjelu pod nametnutim uvjetima i gubitak teritorije u Hercegovini i Srednjoj Bosni. Armija RBIH se suočava sa potpunim okruženjem te izostankom dobavljanja oružja, municije, hrane, što je Armiju dovelo u najteži položaj tokom svojeg postojanja. U septembru armija pokreće operaciju „Neretva 93“ pod vodstvom Sefera Halilovića koja je imala u cilju potisnuti hrvatske snage (HVO i HV) iz područja srednje Bosne i zapadne Hercegovine te deblokadu Mostara. Armija RBIH je oslobodila oko 450 km kvadratnih teritorije, stjerala hrvatske snage pod opsadu u Vitezu, Busovači i Kiseljaku, ali nije uspjela deblokirati Mostar.
- godine koristeći ovakvu situaciju SCA pokreće žestoku ofanzivu na Trnovo, Igman, Bjelašnicu pokušavajući dovesti glavni grad BiH u dupli obruč a posebno bitno za konjičke borce, plan ove ofanzive je i zauzimanje područja Bjelimića, Glavatičeva te na kraju i samog grada Konjica. Grčevitom i hrabrom borobom konjičkih boraca neprijatelj je osujećen sa izuzetkom Glavatičeva koje je palo u agresorske ruke. Linija na planini Igman uspostavljena je u odsutnim momentima i spriječen je plan stavljanja Sarajeva u dupli obruč.
- februara 1994. godine na osnovu sagledavanja mogućnosti, GŠ OSRBiH je donio “Direktivu za početni period ofanzivnih borbenih djelovanja ARBiH”. Direktiva je uručena komandantima korpusa, a njome je, između ostalog, regulisano:
- čvrsto držanje linija odbrane;
- priprema i izvođenje ofanzivnih borbenih djelovanja;
- stvaranje povoljnih uslova za prelazak na ofanzivna djelovanja širih razmjera i postepeno preuzimanje strateške inicijative.
Direktivom su dati sljedeći konkretni zadaci korpusima i ostalim sastavima na vezi Glavnom štabu OSRBiH:
- korpus: ofanzivno djelovanje na Crnoriječkoj visoravni, na bjelašničko – treskavičkom platou i olovskom ratištu;
- korpus: deblokada OG 7-Jug, djelovanje na majevičkom, zvorničkom i kladanjskom bojištu;
- i 7. korpus: djelovanje na ozrenskom, vlašićko-komarskom i vrbasko-kupreškom pravcu;
- korpus: djelovanje prema Boračkom jezeru i Nevesinju.
Komandama korpusa dato je u nadležnost da organizuju i planiraju borbena dejstva, ali da ih je odobravao komandant Glavnog štaba OSRBiH. Operacije u kojima bi se angažovale jedinice iz dva i više korpusa planira i njime rukovodi Glavni štab OSRBiH. Neposrednim praćenjem i usmjeravanjem borbenih djelovanja Glavnog štaba OS RBiH je osigurano rukovođenje i komandovanje. Vrlo brzo i u kontinuitetu su planirana i uspješno izvođena borbena dejstva:
- Prvi korpus je širio slobodni prostor na Crnoriječkoj visoravni i na bjelašničko – treskavičkom platou;
- Drugi korpus oslobađa Vijenac, širi slobodni prostor na majevičkom, posavskom i kladanjskom bojištu;
- Treći korpus oslobađa objekat Zmajevac, iznad Tešnja, širi slobodan prostor na ozrenskom bojištu, oslobađa objekat Husar, širi slobodni prostor na šerićko – teslićkom pravcu;
- Četvrti korpus širi slobodni prostor na prostoru konjičke općine, oslobađajući Ljubinu i selo Bijela;
- Peti korpus izvodi operaciju “Tigar-Sloboda 94”, nanosi poraz snagama Fikreta Abdića, a u ofanzivnim djelovanjima protiv srpskog agresora oslobađa veliki dio teritorije, a potom je i gubi;
- Sedmi korpus je, na osnovu Direktive, pristupio organizovanju, planiranju i izvođenju b/d na vlašićko-komarskom i vrbasko-kupreškom pravcu. Uspjeh je ostvaren na vrbasko-kupreškom pravcu, pri čemu je oslobođen i grad Kupres.
Tokom 1994. godine, ARBiH je borbenim djelovanjem uspjela uspostaviti strategijsku ravnotežu na ratištu BiH, a krajem 1994. samostalno i u sadejstvu sa HVO, nakon uspješnih ofanzivnih borbenih dejstava, preuzima inicijativu na ratištu. To, a i pritisci međunarodne zajednice, učinili su da srpski agresor potpiše četvoromjesečno primirje uoči Nove 1995. godine. Armija RBiH je tada bila prvi put u poziciji da postavlja uslove i zahtjeve.
Najbitnija dešavanja tokom 1995. godine
Vlašićka operacija
Nosilac Vlašićke operacije bila je komanda 7. korpusa, a u njoj su učestvovali i dijelovi 3. i 4. korpusa (iz 4. korpusa učestvovala je 4. muslimanska slavna lahka brigada iz Konjica koja je u ovim borbama imala 7. šehida i veći broj ranjenih boraca), kao druge jedinice na neposrednoj vezi GŠ ARBiH.
U uspješno izvedenoj Vlašićkoj operaciji Armija RBiH je pokazala snagu i osposobljenost da je u stanju da u svoje ruke uzme odbranu cijele Bosne i Hercegovine.
Sarajevska operacija
Od početka agresije na RBiH i opsade glavnog grada, građani i borci u opsjednutom Sarajevu su željeli i očekivali njihovu deblokadu. Poslije uspješnih b/d, krajem 1994. i početkom 1995. godine, a naročito poslije uspješne izvedene Vlašićke operacije, porasle su nade u uspješnu deblokadu Sarajeva. Organizacija, planiranje, rukovođenje i komandovanje Sarajevskom operacijom bila je u nadležnosti Generalštaba ARBiH. U operaciji su učestvovale snage: 1., 3., 4. i 7. korpusa, kao i jedinice na direktnoj vezi GŠ ARBiH. Iako je operacija dugo i detaljno planirana i pripremana, nije uspjela.
Srebrenička i žepska tragedija
Uporedo sa neuspjehom ARBiH u Sarajevskoj operaciji, agresor preduzima odlučujući napad na zaštićene zone UN-a Srebrenicu i Žepu, okupirao ih je i počinio genocid nad Bošnjacima ovih zaštićenih zona naočigled UNPROFOR-a i drugih institucija međunarodne zajednice.
Borbeno djelovanje NATO-a po snagama i objektima takozvane VRS
Poslije stradanja Bošnjaka u Srebrenici i Žepi, a neposredno nakon masakra nad nedužnim civilima na sarajevskoj pijaci Markale 28. 8. 1995. godine od strane agresora, konačno je proradila savjest istaknutih ličnosti međunarodne zajednice (Klinton, Širak) i oni su odlučili da kazne agresora. Zračne snage
NATO-a su 30. 8. 1995. godine otpočele operaciju “Noćni let”, dejstvujući po položajima agresora. Istog dana, shvativši odlučnost NATO-snaga, na vlastiti zahtjev agresorska strana se sastaje sa rukovodstvom UNPROFOR-a. Za prekid i obustavu udara agresorskoj strani je postavljen ultimatum: • povlačenje ili uništenje teškog naoružanja iz zone isključenja oko Sarajeva (20 km); • ponovno otvaranje Sarajevskog aerodroma; • otvaranje uslova za snabdijevanje Sarajeva strujom, vodom i plinom; • otvaranje komunikacije od Sarajevskog aerodroma, preko Stupa prema centru Sarajeva.
Srpske snage nisu ispunile uslove ultimatuma i “Noćni let” je nastavljen, a NATO snage su proširile dejstva po agresorskim položajima i bazama na cijeloj okupiranoj teritoriji Bosne i Hercegovine. Udari NATO-a po objektima VRS su prestali tek kada su 13. septembra 1995. godine Milošević, Karadžić i Mladić prihvatili UTIMATUM.
Oslobađanje šireg područja Vozuće: Uz koordinaciju i neposrednu pomoć GŠ ARBiH operaciju za oslobađanje Vozuće su izvele snage 2. i 3. korpusa Armije RBiH.
Oslobađanje Nišićke (Crnoriječke) visoravni: Organizovao i izveo 1. korpus.
Oslobađanje rejona Glavatičeva, odnosno, šireg rejona u gornjem toku rijeke Neretve: Organizovao je i izveo 4. korpus.
Operacija snaga ARBiH, HV i HVO u zapadnoj Bosni (Bosanska Krajina)
U cilju konkretizacije zadataka iz Splitske deklaracije 1. avgusta 1995. godine u Livnu je održan sastanak delegacija ARBiH i Ministarstva obrane Hrvatske, na kojem je dogovoreno sadejstvo 5. i 7. korpusa Armije RBiH sa Hrvatskom vojskom i HVO-om na Kupreškom i Komarsko-vrbaskom pravcu i u Zapadnoj Bosni.
Ne ulazeći u stvarne i prikrivene namjere HV i HVO, sadejstvo i zajedničko borbeno djelovanje je odgovaralo ARBiH za nastavak oslobodilačkog rata. Početkom operacije HV, pod nazivom “Oluja”, stvoreni su uslovi 5. i 7. korpusu Armije RBiH za ofanzivno djelovanje, što oni i čine. Uspjesi nisu izostali, a stvoreni su i uslovi za daljnje oslobađanje okupirane teritorije. Do 12. oktobra 1995. godine, kada je potpisan prekid ratnih dejstava, Armija RbiH oslobodila je veliki dio okupirane Bosne i Hercegovine, što je bio ključni argument državnoj delegaciji RBiH za mirovne pregovore u Dejtonu.